اگزما

اگزما:

یک اصطلاح عمومی برای گروهی از شرایط پزشکی است که باعث ملتهب شدن پوست، قرمزی، خشکی و خارش می‌شود. در بعضی موارد، بثورات ممکن است در یک ناحیه‌ای خاص یا در کل بدن ایجاد شوند. بیماری اگزما، الگوی واکنشی است که پوست در برخی از بیماری‌ها ایجاد می‌کند. این مورد غیر از علائم رایج، به عنوان تاول‌های ریز و قرمز حاوی یک مایع شفاف نیز مشاهده می‌شود. اگزما انواع مختلفی دارد که هر کدام نشانه‌ها، نحوه تشخیص و درمان متفاوتی دارند. برای شناخت بیشتر این عارضه با ما همراه باشید.

اگزما چیست؟

اگزما اغلب اشاره به وضعیتی به نام «درماتیت آتوپیک» دارد. در درماتیت آتوپیک، عملکرد لایه محافظتی پوست آسیب می‌بینید و از بین رفتن این لایه، پوست را حساس‌تر کرده و آن را مستعد ابتلا به انواع عفونت می‌کند. اگزما یک بیماری شایع پوستی است و بسیاری افراد را در جهان مبتلا می‌کند. اغلب این عارضه در کودکان کم سن و سال اتفاق می‌افتد.. اگزما به طور یکسان در مردان و زنان تأثیر می‌گذارد و در افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی آسم و آلرژی دارند بیشتر دیده می‌شود.

انواع اگزما:

حداقل 11 نوع شرایط پوستی وجود دارند که اگزما ایجاد می‌کنند. برای داشتن یک برنامه درمانی اصولی، تفکیک هر یک از آنها مهم است. انواع این بیماری شامل موارد زیر هستند:

✔درماتیت آتوپیک: پایه ژنتیکی دارد و نوع متداول اگزما است. درماتیت آتوپیک اغلب در اوایل زندگی در افرادی که مستعد ابتلا به آلرژی هستند شروع می‌شود. از لحاظ ظاهری، بثورات روی گونه‌ها، گردن، آرنج، زانوها و مچ پا رخ می‌دهد.

✔درماتیت تحریک پذیر: این حالت هنگامی رخ می‌دهد که پوست به طور مکرر در معرض شستشوی بیش از حد با مواد سمی قرار داشته باشد.

✔درماتیت تماسی آلرژیک: پس از قرار گرفتن در معرض مکرر مواد آلرژن، سیستم تشخیص ایمنی بدن در فعال می‌شود و درماتیت ایجاد می‌کند. یک نمونه از این مورد «آلرژی پیچک سمی» است.

✔درماتیت استاز: معمولاً تورم در قسمت‌های پایینی پای افرادی که گردش خون ضعیفی در رگ‌های پای‌شان دارند، رخ می‌دهد.

✔عفونت‌های قارچی: این نوع می‌تواند الگویی مشابه با بسیاری از انواع دیگر اگزما ایجاد کند، اما عفونت قارچی را می‌توان با نمونه گیری در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار داد.

✔جَرَب یا گال: این بیماری در اثر آلودگی توسط انگلی به نام «سارکوپتس» ایجاد می‌شود و ممکن است بثوراتی شبیه به سایر اشکال اگزما ایجاد کند.

✔پومفولیکس: این یک وضعیت پوستی شایع اما ضعیف است که به طور سنتی روی دست‌ها و گاهی اوقات پاها اثر می‌گذارد. با تولید  بثورات خارش‌دار که متشکل از تاول‌های ریز (وزیکول) است، نواحی انگشتان پا و کف پا را مورد حمله قرار می‌دهد.

✔لیکن سیمپلکس کرونیکوس یا نورودرماتیت موضعی: پلاک‌های ضخیم پوستی ایجاد می‌کند که معمولاً بر روی شانه‌ها و گردن مشاهده می‌شود.

✔درماتیت نومولار: این اصطلاح غیر اختصاصی منسوب به پلاک‌های شبیه سکه پول است که باعث پوسته پوسته شدن سطح پوست می‌شود. این نوع اگزما اغلب در پاهای افراد مسن ایجاد می‌شود.

✔درماتیت سبورئیک: باعث ایجاد بثوراتی در پوست سر، صورت، گوش و گاهی اوقات در وسط سینه در بزرگسالان می‌شود. در نوزادان به صورت جوش‌های ریز در پشت گوش نمایان می‌شود و می‌تواند بسیار گسترده بوده و تمام بدن را درگیر کند.

علت بیماری اگزما:

علت دقیق اگزما مشخص نیست! اما به نظر می‌رسد بیشتر در افرادی که سابقه شخصی یا خانوادگی آسم، تب یونجه و سایر آلرژی‌ها را دارند رخ می‌دهد. این نشان می‌دهد که یک عامل ژنتیکی (ارثی) در رشد اگزما وجود دارد. علاوه بر این، علائم این عارضه هنگامی که فرد در معرض برخی از مواد و موقعیت‌های خاص تحریک کننده قرار می‌گیرد، شعله‌ور شده و یا وخیم می‌شود.

درمان‌های خانگی:

درمان اگزما با داروهای خانگی، علاوه بر اینکه ساده و کم‌هزینه است، معمولاً عوارض جانبی کمتری دارد، در اینجا به برخی از این روش‌ها که برای افراد مختلف مفید بوده است. اشاره می‌شود:

استفاده از کمپرس سرد برای تسکین خارش ، نوشیدن مقدار زیادی آب (این روش بسیار مفید است) حمام با بلغور جوی دو سر التهاب پوست را تسکین می‌دهد و یک مرطوب‌کننده عالی است. حمام با آب ولرم که درون وان یک‌چهارم ‌فنجان جوش شیرین ریخته شده باشد. روغن خالص و تصفیه شده شترمرغ، دارای خواص ضدالتهابی است و اگزما را درمان می‌کند. روغن زیتون را به پوست خود بمالید و پس از چند دقیقه آن را با یک شامپوی ضدآلرژی بشویید.

درمان اگزما با تغییر در سبک زندگی:

علاوه بر درمان اگزما با داروهای خانگی، برخی تغییرات ساده در شیوه زندگی می‌تواند تا حدود زیادی به کاهش علائم اگزما کمک کند. کاهش استرس: استراحت کافی داشته باشید، تفریح کنید و به تمدد اعصاب بپردازید و افکار منفی را از خود دور کنید دوش آب گرم در رسیدن به آرامش بسیار مؤثر است. از محصولات بهداشتی و آرایشی ضدحساسیت و ضعیف استفاده کنید. همیشه پوست خود را مرطوب نگه دارید. مرطوب‌کننده‌ها از خشکی پوست جلوگیری می‌کنند.هوای منزل را مرطوب نگه دارید. می‌توانید از دستگاه‌های مرطوب‌کننده نیزاستفاده کنید. ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بدون هیچ‌گونه کرم و یا محافظی در معرض نور خورشید قرار بگیرید و مطمئن باشید که این مدت کوتاه هیچ آسیبی به پوست شما نمی‌رساند. به این روش یو وی درمانی می‌گویند. از تغییرات ناگهانی دما جلوگیری کنید؛ اگرچه شاید با وجود الگوهای متغیر آب و هوایی، کمی مشکل باشد.

لباس‌های پنبه‌ای بپوشید سعی کنید ملحفه و روتختی شما از جنس پنبه و یا نخ باشد. اگر خارش شما شدید بود، با جوراب و دستکش بخوابید. از قرار گرفتن در برابر آلرژن‌های بالقوه، همچون گرد و غبار و گرده گیاهان، خودداری کنید. از مصرف لوسیون‌ها، صابون‌های خشن و شامپو و مواد شیمیائی قوی که حاوی رنگ‌های مصنوعی، اسانس و یا مواد محرک همچون سولفات سدیم لوریل هستند، اجتناب ورزید. از محصولات گیاهی و ضدحساسیت استفاده کنید که معمولاً عاری از هر نوع ماده تحریک‌کننده هستند

درمان اگزما با تغذیه:

برخی افراد درمی‌یابند که با تغییر رژیم غذائی می‌توانند اگزمای خود را درمان کنند؛ یکی ازاین افراد (دکتر لیم اولین) است که کتاب اگزما و اسرار رژیم غذائی را نیز نوشته است. تخم‌مرغ، محصولات لبنی، شکلات، رنگ‌های مصنوعی، طعم‌دهنده‌های و غذاهای فرآوری شده را از زندگی خود حذف کنید. میوه‌ها و سبزیجات خام بخورید و رژیم غذائی سرشار از آبمیوه و میوه داشته باشید.

۶۰ درصد میوه و سبزیجات خام بخورید و ۴۰ درصد آب، میوه و سبزیجات تازه ، اسیدهای چرب ضروری را که در روغن ماهی، تخم‌کتان، گردو، ساردین و ماهی آزاد وجود دارند، فراموش نکنید. بهترین نوع اسیدهای چرب امگا ۳ است که می‌توانید مکمل آن را بخورید. فراموش نکنید که مصرف بیش از حد مکمل روی موجب کمبود مس در بدن می‌شود. پروبیوتیک‌هایی همچون اسید و فیلوس و بیفنیو‌باکتر‌ها را فراموش نکنید. این باکتری‌های مفید می‌توانند به درمان اگزما در کودکان کمک کنند.

درمان با گیاهان داروئی:

مطالعات اخیر نشان می‌دهند که طب‌سوزنی و طب گیاهی چینی می‌تواند اگزما را درمان کند. نوشیدن مخلوطی از گیاهان دارویی چینی و استحمام با آنها و استفاده از کرم‌های گیاهی، اگزما را در اکثر بیماران درمان می‌کند.چای سبز و سیاه و سفید، موجب بهبود اگزما می‌شود. علاوه بر نوشیدن، اسپری آنها بر روی پوست نیز مؤثر خواهد بود، اگرچه توصیه می‌شود دراستفاده از آنها متعادل باشید، زیرا حاوی کافئین هستند. آبلیمو، رزماری و روغن زیتون نیز مؤثرند. روغن درخت چای نیز یکی از دیگر درمان‌های مفید اگزما است.

درمان پزشکی اگزما:

در اگزمای مزمن، روش‌های فوق نه تنها کمکی نمی‌کند، بلکه بیماری عود می‌کند و روش‌های درمانی ذکر شده موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن و عود و چرخه التهاب و افزایش استرس می‌شود. از آنجا که پژوهشگران هنوز نمی‌دانند چه چیزی منجر به اگزما می‌شود، رویکرد جامعی برای درمان آن وجود دارد که در واقع شامل تغییرات رژیم غذایی، کاهش استرس و اجتناب از عوامل آلرژی‌زا می‌شود. این موارد به درمان اگزما می‌انجامد. گاهی اوقات بدن آنقدر دچار استرس می‌شود که تمام روش‌های طبیعی رژیم غذایی و گیاهی نیز در درمان اگزما مؤثر نمی‌شود.

کرم هیدروکورتیزون که بدون نسخه نیز فروخته می‌شوند. کرم‌های کورتیکو استروئید که استفاده از آنها عوارض جانبی شدیدی به همراه خواهد داشت و فقط باتجویز پزشک فروخته می‌شوند.آنتی‌بیوتیک‌ها که می‌توانند باکتری‌های مفید روده را از بین ببرند و به این ترتیب عملکرد سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهند.آنتی‌هیستامین‌ها فتوتراپی و درمان با نور ماوراء بنفش که خطر ابتلا به سرطان پوست و پیری زودرس را افزایش می‌دهد. مرطوب‌کننده‌ها می‌توانند مانع از خشکی پوست شده و یک لایه محافظ روی پوست به وجود آورند که این لایه از پوست در برابر مواد شیمیایی مضر محافظت می‌کند.

اگزما در کودکان بسیار شایع است و اکثر آنها تا سن سه ماهگی خود اگزما را تجربه می‌کنند و در برخی از آنها اگزما تا دوران نوجوانی باقی خواهد ماند. یکی از مؤثرترین روش‌های درمان و کنترل اگزما در نوزادان، تغذیه با شیر مادر است.

حداقل شش ماه تغذیه با شیر مادر از اگزما پیشگیری کنید. خوشبختانه اگزما مسری نیست، اما در خانواده‌هایی که سابقه اگزما، حساسیت و یا آسم دارند، احتمال ابتلا به اگزما نیز وجود دارد.

آیا اگزما واگیردار است؟

باید گفت خیر اگزما واگیردار و مسری نیست، اما بیماری پوستی می‌تواند به‌راحتی آلوده شود چه از پوست خشک که خیلی راحت ترک می‌خورد و چه از خارش پوست که فرد خراشیده می‌شود تا زمانی که خونریزی کند. در اگزما، موانع پوستی، به‌ویژه هنگامی‌که واقعاً ملتهب است، عملکرد خوبی برای جلوگیری از باکتری‌ها و سایر میکروب‌ها ندارد. سپس، در صورت تماس با باکتری‌ها، ممکن است باعث عفونت پوستی شود. ظاهر پوست آلوده متفاوت خواهد بود، اما ممکن است باعث ایجاد پوسته طلایی در بالای پوست و تاول زدن شود. وقتی باکتری‌های حاصل از پوست آلوده به پوست شخص دیگری منتقل می‌شوند، اگزمای آلوده قابل‌انتقال است. علاوه بر این، تاول‌های باز تنها راه گسترش عفونت نیستند. اگر اعتقاددارید که به عفونت پوستی مبتلا شده‌اید، بنابراین دچار عارضه‌ای نمی‌شوید و آن را به شخص دیگری منتقل نمی‌کنید، مراجعه به درمان مهم است چراکه با دارو‌های خوراکی و یا موضعی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا آستروئیدها ممکن است درمان شوید. اگر دچار هرگونه اگزما شده‌اید و احساس ناراحتی می‌کنید، به‌خصوص اگر فکر می‌کنید عفونت پوستی دارید، برای تعیین علت به یک متخصص پوست مراجعه کنید تا زودتر راه‌های درمان را در پیش‌گرفته و از این بیماری خلاص شوید.

برای کاهش علایم اگزما چه کار کنیم؟

اگر اگزما دارید، حتماً از یک لایه‌ی ضخیم پماد یا کرم مرطوب کننده  بدون بو برای جلوگیری از خشکی پوست‌تان استفاده کنید. همچنین، توصیه می‌کنیم از مواردی که موجب تشدید اگزما می‌شود، دوری کنید. یعنی عواملی مانند:

✔گرما یا تعریق بیش از حد

✔حضور در هوای بسیار خشک

✔استرس یا نگرانی

✔تغییرات ناگهانی دما

✔صابون‌ یا محصولات پاک کننده‌ی خشن

✔استفاده از عطر‌

✔مراقبت نکردن از پوست خشک

✔پوشیدن پشم یا لباس‌هایی با الیاف مصنوعی مثل پلی استر

اگزما چگونه درمان می‌شود؟

با پیشرفت علم، روش‌های درمانی اگزما نیز پیشرفت کرده‌اند. اما، درمان قطعی‌ای برای آن وجود ندارد.درمان اگزما با توجه به نوع و شدت آن متفاوت است؛ تغییر سبک زندگی، مصرف داروهای بدون نسخه، تجویز داروهای مختلف (خوراکی، تزریقی و موضعی و بیولوژیک) و نوردرمانی از جمله شیوه‌های درمان اگزمای پوستی هستند.

صورت و گردن، آرنج و زانوها شایع ترین مناطق پوستی درگیر در اگزمای اتوپیک هستند. خارش مزمن اغلب موجب افزایش ضخامت پوست در این بیماران می شود، لیزرهای غیرتهاجمی کم توان با برطرف کردن التهاب پوستی و رفع خارش پوست در درمان اگزما موثر هستند.در مشکلات پوستی که نیاز به تحریک، ترمیم و رفع التهاب دارد، لیزردرمانی کم توان از فناوری های موثر درمانی محسوب می شود که به سرعت نیز در حال رشد است.